Najprostszym sposobem przedstawienia zalece?? ??ywieniowych jest piramida. Pokazuje ona to, co powinno siÄ? znale??Ä? na naszym talerzu i w jakiej ilo??ci.
To, co powinno go??ciÄ? na naszym stole, znajduje siÄ? u podstawy piramidy ??ywieniowej. Co ciekawe, w jej nowej wersji (2005 r.), na samym dole znalaz??a siÄ? aktywno??Ä? fizyczna. Oznacza to, ??e jest ona tak samo wa??nym elementem zdrowego stylu ??ycia, jak odpowiednie od??ywianie.
Nowa piramida k??adzie r??wnie?? nacisk na to, ??e ka??dy cz??owiek jest inny i nale??y dobieraÄ? artyku??y indywidualnie. W starej obowiÄ?zywa??y cztery poziomy (od do??u: artyku??y zbo??owe, owoce i warzywa, mleko i jego przetwory, miÄ?so, ryby, jaja ,a na samej g??rze t??uszcze). Nowa piramida jest bardziej podzielona, sk??ada siÄ? z sze??ciu pionowych piramid, na dole ka??dej z nich znajdujÄ? siÄ? artyku??y zalecane do czÄ?stego spo??ywania, a na g??rze sÄ? artyku??y przetworzone, kt??rych najefektywniej unikaÄ?.
W my??l nowej piramidy tak w istocie nic nie jest zabronione, nale??y tylko zachowaÄ? umiar w jedzeniu artyku????w z danej grupy. Podzia??owi artyku????w w nowej piramidzie odpowiada sze??Ä? r????nych kolor??w, kt??re reprezentujÄ? artyku??y zbo??owe, warzywa, owoce, t??uszcze i oleje, mleko i artyku??y mleczne oraz ??Ä?cznie miÄ?so, dr??b, ryby, jaja, orzechy i nasiona ro??lin strÄ?czkowych.
Produkty zbo??owe
PodstawÄ? zdrowego od??ywiania sÄ? artyku??y zbo??owe z pe??nego przemia??u (pe??noziarnisty chleb z mÄ?ki razowej, nie??uskany ry??, grube kasze, otrÄ?by, p??atki owsiane, p??atki jÄ?czmienne – takie artyku??y powinny siÄ? znajdowaÄ? w ka??dym posi??ku).
T??uszcze, oleje
T??uszcz jest konieczny w diecie i organizm nie mo??e bez niego zdrowo funkcjonowaÄ?. SÄ? natomiast r????ne rodzaje t??uszcz??w i nale??y wybieraÄ? tylko te zdrowe odmiany, jak np. oleje ro??linne (rzepakowy, oliwa z oliwek, lniany, sojowy, kukurydziany, s??onecznikowy), t??uszcze z ryb, orzechy. Do „z??ych t??uszczy” zaliczamy margaryny utwardzane (z t??uszczami trans), t??uszcze cukiernicze i piekarskie – najefektywniej by??oby je ca??kowicie wyeliminowaÄ? z diety.
Warzywa
Idealnie by??oby spo??ywaÄ? warzywa do ka??dego posi??ku – najefektywniej surowe albo gotowane na parze. Najlepiej spo??ywaÄ? warzywa o intensywnej barwie,poniewa?? zawierajÄ? one du??o antyutleniaczy, witamin i b??onnika (szpinak, broku??y, roszponka, kapusty i sa??aty, marchew, dynia, kukurydza, papryka, pomidory).
Owoce
To ??r??d??o witamin, szczeg??lnie C, karoten??w i b??onnika. Najlepiej spo??ywaÄ? je dwa razy dziennie, lecz nie wiÄ?cej ni?? 500 g na dobÄ?. Osoby, kt??re siÄ? odchudzajÄ? nie powinny przekraczaÄ? dawki 100-200 g.
Mleko i przetwory mleczne
W mleku i jego przetworach znajduje siÄ? wap??, bia??ko oraz witaminy A i D. Najlepiej spo??ywaÄ? chude jogurty, kefiry, ma??lanki, twar??g, rzadziej sery ??????te, lody i desery mleczne.
MiÄ?so, dr??b, ryby, ro??liny strÄ?czkowe oraz jaja
Najlepiej spo??ywaÄ? chude gatunki miÄ?sa – to optymalne ??r??d??o bia??ka o wysokiej warto??ci biologicznej i ??elaza. Najlepiej wystrzegaÄ? siÄ? t??ustych miÄ?s i wieprzowiny i spo??ywaÄ? dr??b bez sk??ry. Chude miÄ?so nale??y je spo??ywaÄ? kilka razy w tygodniu. R??wnie?? ryby, szczeg??lnie morskie, stanowiÄ? bogate ??r??d??o nienasyconych kwas??w t??uszczowych (omega 3) i witaminy A – dobrze je spo??ywaÄ? minimum dwa razy w tygodniu.
Osoby, kt??re nie jedzÄ? miÄ?sa powinny nadrabiaÄ? zaleg??o??ci bia??kowe ro??linami strÄ?czkowymi (r????ne rodzaje fasoli, soczewica, soja).