Rozr????nia siÄ? dwa typy oty??o??ci: pierwotnÄ? i wt??rnÄ?. Wt??rna mo??e byÄ? spowodowana miÄ?dzy innymi zaburzeniami uk??adu hormonalnego, chorobami psychicznymi (depresja, stres, zajadanie k??opot??w) albo r??wnie?? stosowaniem niekt??rych lekarstw (antykoncepcyjnych, glikokortykosteroid??w). Oty??o??Ä? pierwotna mo??e byÄ? uwarunkowana genetycznie, lecz najczÄ?stszÄ? przyczynÄ? jest stosowanie nieodpowiedniej diety i niehigienicznego stylu ??ycia.
Oty??o??Ä? z wadliwej alimentacji, czyli z powodu z??ej diety i z??ych nawyk??w ??ywieniowych â?? g????wnie nadmierne spo??ywanie pokarm??w wysokoenergetycznych, zawierajÄ?cych du??o t??uszcz??w.
Oty??o??Ä? z braku aktywno??ci fizycznej â?? szczeg??lnie wymuszona d??ugotrwa??ym przebywaniem w ??????ku, niepe??nosprawno??ciÄ? ruchowÄ?, starzeniem siÄ?.
Oty??o??Ä? pierwotnie psychosomatyczna – wynikajÄ?ca z braku umiejÄ?tno??ci „radzenia sobie” ze stresem cywilizacyjno-spo??ecznym. Stanowi reakcjÄ? na zagro??enia w momentach ??yciowych, ma pierwotnie pod??o??e psychoemocjonalne, poznawcze, odruchowe, a p????niej neuroendokrynne i metaboliczne. Jest to nadwaga psychoreaktywna, najczÄ???ciej nerwicowa.
Oty??o??Ä? pierwotnie endokrynologiczna – np. wyspiak wydzielajÄ?cy insulinÄ? i hiperinsulinizm czynno??ciowy, zesp???? po kastracji, hipogonadyzm (r??wnie?? menopauza u kobiet i u mÄ???czyzn), rzekoma niedoczynno??Ä? przytarczyc, niedob??r hormonu wzrostu, choroba Cushinga.
Oty??o??Ä? bezpo??rednio uwarunkowana genetycznie â?? np. zespo??y: Laurence’a-Monna-Biedla, hyperostosis frontalis interna, Alstr??ma, Pradera-Williego, nadwaga sprzÄ???ona z chromosomami p??ciowymi.
Oty??o??Ä? polekowa â?? np. przy stosowaniu: lekarstw przeciwpadaczkowych, kortykosteroid??w, pochodnych estrogenu, pochodnych progestagenu, ??rodk??w uspokajajÄ?cych, przedawkowanie insuliny w przewlek??ej insulinoterapii.
Oty??o??Ä? podwzg??rzowa â?? rzadka postaÄ?, np. guzy m??zgu, stany zapalne m??zgu, urazy m??zgu, zabiegi chirurgiczne na podwzg??rzu.
2. Skutki oty??o??ci
Oty??o??Ä? (szczeg??lnie brzuszna) stanowi powa??ne zagro??enie dla zdrowia i ??ycia. W??r??d najczÄ???ciej wystÄ?pujÄ?cych powik??a?? i chor??b skojarzonych w oty??o??ci wystÄ?pujÄ?:
Zaburzenia uk??adu sercowo-naczyniowego – choroba niedokrwienna serca, niewydolno??Ä? serca, nadci??nienie tÄ?tnicze, zwiÄ?kszenie ryzyka powik??a?? po zabiegach,
Zaburzenia uk??adu oddechowego – zesp???? hipowentylacji, zesp???? bezdechu sennego,
Zaburzenia metaboliczne: cukrzyca typu 2, hipertriglicerynemia, hipercholesterolemia, st??uszczenie wÄ?troby, kamica ??????ciowa,
ZwiÄ?kszenie ci??nienia wewnÄ?trzbrzusznego – choroba refluksowa, nietrzymanie moczu, ??ylaki, zaplecznie ??y?? ko??czyn dolnych, owrzodzenia podudzi, zator p??ucny, przepukliny, zatrucie ciÄ???owe,
Zaburzenie uk??adu moczowego – bia??komocz, kamica nerkowa,
Dysfunkcja uk??adu rozrodczego – brak miesiÄ?czki, nadmierne miesiÄ?czki, zesp???? torbielowato??ci jajnik??w, zaburzenia p??odno??ci,
Nowotwory – rak jelita grubego, trzonu macicy, sutka, jajnik??w, gruczo??u krokowego,
Zmiany zwyrodnieniowe uk??adu kostno-stawowego – st??p, kolan, staw??w biodrowych, krÄ?gos??upa, zesp???? b??lowy krÄ?gos??upa lÄ?d??wiowego,
Upo??ledzenie psychospo??eczne – zmniejszenie mo??liwo??ci zatrudnienia, dyskryminacja w pracy i w grupach spo??ecznych, obni??enie jako??ci ??ycia.
3. Dieta przy oty??o??ci
O prawid??owÄ? wagÄ? cia??a nale??y dbaÄ? ca??e ??ycie poprzez stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety oraz prowadzenie aktywnego trybu ??ycia. Nie nale??y dopuszczaÄ? do sytuacji, w kt??rej wska??nik BMI (ang. Body Mass Index) przekroczy warto??Ä? 25. Aby skutecznie zrzuciÄ? kilogramy, nale??y od??ywiaÄ? siÄ? zdrowo, ograniczyÄ? spo??ywanie t??ustych przekÄ?sek, fast food??w oraz s??odyczy, kt??re sÄ? ??r??d??em pustych kalorii. Zdrowa dieta odchudzajÄ?ca jest bogata w warzywa i owoce oraz pe??noziarniste pieczywo, a r??wnie?? chude miÄ?so (cielÄ?cina, indyk, kurczak). Ka??da dieta odchudzajÄ?ca powinna byÄ? zbilansowana i dostarczaÄ? organizmowi wszystkie konieczne komponenty od??ywcze.
Oto kilka zasad, kt??re pomogÄ? ci zrzuciÄ? kilogramy:
Przygotuj organizm na tzw. oczyszczanie cia??a. Pij du??o wody i napoi.
BÄ?d?? cierpliwa. Skuteczne odchudzanie to d??ugotrwa??y proces.
Zbilansuj dietÄ?. Zdrowa dieta to baza odchudzania.
Nie g??od?? siÄ?!
Pozytywne my??lenie odchudza!
Jedz co lubisz, lecz w odpowiednich ilo??ciach!
Jedz czÄ???ciej, lecz mniej!
Ä?wicz i jeszcze raz Ä?wicz!
MiÄ?so pieczone w folii zamiast sma??one, jest sposobem na zdrowe, ma??okaloryczne potrawy miÄ?sne!
?¹wiatowe Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, ??e odsetek ludzi oty??ych w 2030 roku bÄ?dzie wynosi?? a?? 41%. Nadwaga jest chorobÄ? wsp????czesnego ??wiata. Wygodny, bardzo szybki styl ??ycia sprawia, ??e bardzo najczÄ???ciej zapominamy o prawid??owym, zdrowym od??ywianiu.